بررسی محمول های مکانی در زبان فارسی براساس دستور نقش و ارجاع/ رضایی- عظیم دخت

این پژوهش در پی آن است محمول‌های مکانی در زبان فارسی را در چارچوب دستور نقش و ارجاع، دو تحلیل ارائه‌شده از سوی ون‌ولین و لاپولا (1997) و همچنین بتین (2004) بررسی کند و دسته‌بندی معنایی از محمول‌های مذکور ارائه دهد. در کنار این هدف اصلی، هدف دیگری که پی می‌گیریم محک کارایی هر یک از تحلیل‌های یاد‌شده در زبان فارسی و به‌ویژه تحلیل ارائه‌شده از سوی بتین است. بتین (2004) معتقد است تشابهی میان ظرفیت معنایی و نحوی محمول‌های مکانی ایستا در چارچوب دستور نقش و ارجاع وجود ندارد. همچنین توازنی میان تعداد موضوع‌ها در ساخت منطقی و تعداد فرانقش‌ها مشاهده نمی‌شود. این امر موجب بروزتناقض نظری در یکی از بندهای اصول اعطای فرانقش گردیده است. شایان ذکر است عنصر مکان در محمول‌های مکانی ایستا غالباً به دو صورت مسند یا گروه قیدی ظاهر می‌شود. نتایج بررسی‌ها نشان داد، آنچه بتین تناقض نظری می‌داند در باب محمول‌های مکانی ایستا در زبان فارسی صدق می‌کند، همچنین در باب افعال لحظه‌ای، پایا و افعال کنشی پایا نیز صادق است؛ اما در باب افعال کنشی صدق نمی‌کند. به‌نظر می‌رسد با در نظرگرفتن عنصر مکان به عنوان محمولی مجزا، محمول‌های مکانی ایستا ضرورتاً لازم محسوب می‌شوند و نه گزاره‌هایی استثنایی و از این طریق می‌توان میان تعداد موضوع‌ها در ساخت منطقی و تعداد فرانقش‌ها در چارچوب دستور نقش و ارجاع توازن برقرار کرد.